Tazminatın Sınırı

T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 
E. 2013/4-64
K. 2013/1030
T. 3.7.2013

 ÖZET : Dava, trafik kazasında desteğin ölümü nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Borçlar Yasası`nın 47. maddesi gereğince yargıcın, özel durumları göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Takdir edilecek bu tutar, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir işlevi ( fonksiyonu ) olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi malvarlığı hukukuna ilişkin bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek tutar, var olan durumda elde edilmek istenilen doyum ( tatmin ) duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22/06/1966 gün ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı`nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel durum ve koşullar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden yargıç, bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde nesnel ( objektif ) ölçülere göre uygun ( isabetli ) bir biçimde göstermelidir. Somut olayda, olayın gelişimi, kusur durumu, davacı kardeşlerin yaş durumları gözönüne alındığında davacı olan kardeşler için takdir edilen manevi tazminatların fazla olduğu dikkate alınmalıdır.

DAVA : Taraflar arasındaki “maddi ve manevi tazminat” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İznik Asliye Hukuk Mahkemesi`nce davanın kısmen kabulüne dair verilen 27.05.2010 gün ve 2009/202 E., 2010/220K sayılı kararın incelenmesi davalılardan H. A. vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 4. Hukuk Dairesi`nin 24.01.2012 gün ve 2010/12295 E., 2012/766 K. sayılı ilamı ile;

( ... 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları reddolunmalıdır.

2-Davalının diğer temyiz itirazlarına gelince; dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece; maddi ve manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalılardan H. A. tarafından temyiz edilmiştir.

Borçlar Yasası`nın 47. maddesi gereğince yargıcın, özel durumları göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Takdir edilecek bu tutar, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir işlevi ( fonksiyonu ) olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi malvarlığı hukukuna ilişkin bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek tutar, var olan durumda elde edilmek istenilen doyum ( tatmin ) duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22/06/1966 gün ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı`nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel durum ve koşullar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden yargıç, bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde nesnel ( objektif ) ölçülere göre uygun ( isabetli ) bir biçimde göstermelidir.

Olayın gelişimi, kusur durumu, davacı kardeşlerin yaş durumları ve yukarıdaki ilkeler gözönüne alındığında davacı olan kardeşler Ne. ve N. K. için takdir edilen manevi tazminatlar fazladır. Daha alt düzeyde manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir... ),

Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu`nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, trafik kazasında desteğin ölümü nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.

Mahkemece, davalılardan araç sürücüsü H. A.`in trafik kazasının meydana gelmesinde 4/8 oranında kusurlu olduğu gerekçesiyle davacıların maddi tazminat taleplerinin kabulüne, baba M. K. için 7.212,79 TL, anne E. K. için 8.028,20 TL maddi tazminatın davalılardan tahsiline, manevi tazminat istemlerinin ise kısmen kabulü ile M. K. için 12.000 TL, E. K. için 12.000 TL, ölenin kardeşleri N. K. ve Ne. K. bakımından ise tamamen kabulü ile bu kişiler için de ayrı ayrı 10.000 TL manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.

Davalılardan H. A. vekilinin temyizi üzerine karar, Özel Daire`ce yukarıda başlık bölümünde gösterilen nedenlerle bozulmuştur.

Yerel Mahkemece, önceki kararda direnilmiş; hükmü temyize davalılardan H. A. vekili getirmiştir.

Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; trafik kazasında ölenin kardeşleri olan davacılardan Ne. ve N. K. lehine hükmedilen manevi tazminat miktarının somut olayın özelliklerine göre yüksek olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle olay tarihindeki paranın satın alma gücü, kusur durumu ve YİBK 22.06.1966 gün ve 7/7 sayılı kararında belirtilen ilkeler gözetildiğinde davacılardan Ne. ve N. K. lehine hükmedilen manevi tazminat miktarlarının fazla olmasına göre, Hukuk Genel Kurulu`nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davalılardan H. A. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6217 sayılı Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu`na eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu`nun 429. Maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, aynı kanunun 440/3 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 03.07.2013 gününde oyçokluğu ile karar verildi.