Loading...
0 312 231 02 25 
info@baytokhukuk.com Haberler
18.04.2022
Ön İnceleme Aşaması Dilekçelerin Verilmesinden Sonra Ve Tahkikat Aşamasından Önce Gelmek Üzere Düzenlenen Bir Aşamadır
T.C. Yargıtay 22.Hukuk Dairesi
Esas: 2017/ 40730
Karar: 2017 / 22064
Karar Tarihi: 18.10.2017
Esas: 2017/ 40730
Karar: 2017 / 22064
Karar Tarihi: 18.10.2017
Yargıtay Kararı
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : İşe İade
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Yargıtay Kararı
Davacı vekili, müvekkilinin iş sözleşmesinin mobilya sektörü ve piyasalardaki düşüş ve ekonomik daralma gerekçe gösterilerek feshedildiğini, ancak feshin gerçek sebebinin davacının sendikaya üye olması ve sendikal faaliyetlerde bulunması olduğunu belirterek feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı taraf bozma öncesi yapılan yargılama sırasında cevap vermemiştir.
Mahkemece, davacının iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği gerekçesi ile işe iadesine, bir yılık ücreti tutarında tazminatın davalıdan tahsiline ilişkin verilen karar, dairemizin 12.12.2016 tarih, 2016/30081 esas, 2016/26720 karar sayılı ilamı ile dava dilekçesinin, davalı tarafa usulüne uygun şekilde tebliğ edilmesi, savunma ve delillerini bildirme hakkı tanındıktan sonra yargılamaya devam edilerek sonucuna göre karar verilmesi için bozulmuştur. Bozma ilamına uyularak davalı tarafa savunma ve delillerini bildirme imkanı tanınmış, aynı gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar, süresi içerisinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Ön inceleme, yargılamanın gereksiz yere uzamasının engellenmesi, mahkemenin ve tarafların yargılamada gereken hazırlığı davanın başında yapmasının sağlanması bakımından, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile getirilen, dilekçelerin verilmesinden sonra ve tahkikat aşamasından önce gelmek üzere düzenlenen yeni bir yargılama aşamasıdır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda iki temel yargılama usulü düzenlenmiştir. Bunlar; yazılı (m.118-186) ve basit (m.316-322) yargılama usulleridir. Davanın açıldığı mahkemeye veya uyuşmazlığın niteliğine göre uygulanacak yargılama usulü farklılık göstermektedir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yazılı yargılama usulüne ilişkin 137. maddesinde ön incelemenin kapsamı; 138. maddesinde ön inceleme aşamasında dosya üzerinden dava şartları ve ilk itirazlar hakkında verilecek kararlar; 139. maddesinde ön inceleme duruşmasına davet, 140. maddesinde ise yapılması zorunlu olan ön inceleme duruşması düzenlenmiştir.
“Basit yargılama usulüne tabi dava ve işler” başlıklı 316. maddesinin (g) bendi uyarınca “Diğer kanunlarda yer alan ve yazılı yargılama usulü dışındaki yargılama usullerinin uygulanacağı belirtilen dava ve işler” basit yargılama usulüne tabidir.
Basit yargılama usulü daha çabuk sonuçlandırılması gereken, daha kısa bir incelemeye ihtiyaç duyan ve daha kolay bir inceleme ile sonuçlandırılabilecek dava ve işler için kabul edilmiş daha basit ve daha seri bir yargılama usulüdür. İddia ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı, yazılı yargılama usulünden farklı olarak dava açılmasıyla ve cevap dilekçesinin mahkemeye verilmesiyle başlar (m.319).
Anılan kanunun basit yargılama usulünde “Ön inceleme ve tahkikat” başlıklı 320. maddesi uyarınca; Mahkeme, mümkün olan hâllerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verir, daha önce karar verilemeyen hâllerde mahkeme, ilk duruşmada dava şartları ve ilk itirazlarla hak düşürücü süre ve zamanaşımı hakkında tarafları dinler; daha sonra tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları tek tek tespit eder.
Görüldüğü üzere basit yargılama usulünde, yazılı yargılama usulünden farklı olarak ön inceleme ve tahkikat işlemleri de basitleştirilmiştir. Bu kapsamda eğer dosya üzerinden karar verilmesi mümkünse taraflar duruşmaya çağrılmadan sadece dilekçe ve delilleri dikkate alınarak karar verilme imkanı da tanınmıştır.
Basit yargılama usulüne ilişkin dava ve işlere dair Hukuk Muhakemeleri Kanunu 320. maddenin ikinci fıkrasında, (madde gerekçesinde de açıklandığı üzere) ön inceleme aşamasının yerine geçecek olan ilk duruşmada nelerin yapılacağı belirtilmiş ve ilk duruşma yazılı yargılamadaki ön incelemenin yerini almıştır. Dairemizin 12.12.2016 tarih, 2016/30081 esas, 2016/26720 karar sayılı bozma ilamından sonra davalı taraf, usulüne uygun şekilde duruşmaya davet edilerek yargılamaya devam edilmiştir. Feshin ekonomik gerekçelerle yapıldığı kanıtlanamamış olup dosya kapsamındaki delillere ve dairemizden temyiz incelemesinden geçen (2017/16921 E-5536 K sayılı) birkısım emsal dosyalarda verilen kararlara göre işyerinde sendikal örgütlenmenin devam ettiği, davacının iş sözleşmesinin sendikal nedenlerle feshedildiği açıktır. Emsal nitelikteki birkısım dosyalarda Bölge Adliye Mahkemesince Hukuk Muhakemeleri Kanunu 137. madde gereğince ön inceleme yapılmadan tahkikata geçilemeyeceği gerekçesi ile ön inceleme duruşmasının açılması için dosya mahkemesine iade edilmişse de, yazılı yargılamaya ilişkin bu düzenlemenin basit yargılama usulüne tabi davalarda uygulanması ve geriye dönülerek ön inceleme duruşması açılması basit yargılama usulü ile ön incelemenin yukarıda açıklanan amacına aykırı düşecektir. Anılan sebeplerle davalının tüm temyiz itirazlarının reddiyle, hükmün bu ilave gerekçeyle onanmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda belirtilen ilave gerekçe ile ONANMASINA, 18.10.2017 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.
Dava Türü : İşe İade
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Yargıtay Kararı
Davacı vekili, müvekkilinin iş sözleşmesinin mobilya sektörü ve piyasalardaki düşüş ve ekonomik daralma gerekçe gösterilerek feshedildiğini, ancak feshin gerçek sebebinin davacının sendikaya üye olması ve sendikal faaliyetlerde bulunması olduğunu belirterek feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı taraf bozma öncesi yapılan yargılama sırasında cevap vermemiştir.
Mahkemece, davacının iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği gerekçesi ile işe iadesine, bir yılık ücreti tutarında tazminatın davalıdan tahsiline ilişkin verilen karar, dairemizin 12.12.2016 tarih, 2016/30081 esas, 2016/26720 karar sayılı ilamı ile dava dilekçesinin, davalı tarafa usulüne uygun şekilde tebliğ edilmesi, savunma ve delillerini bildirme hakkı tanındıktan sonra yargılamaya devam edilerek sonucuna göre karar verilmesi için bozulmuştur. Bozma ilamına uyularak davalı tarafa savunma ve delillerini bildirme imkanı tanınmış, aynı gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar, süresi içerisinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Ön inceleme, yargılamanın gereksiz yere uzamasının engellenmesi, mahkemenin ve tarafların yargılamada gereken hazırlığı davanın başında yapmasının sağlanması bakımından, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile getirilen, dilekçelerin verilmesinden sonra ve tahkikat aşamasından önce gelmek üzere düzenlenen yeni bir yargılama aşamasıdır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda iki temel yargılama usulü düzenlenmiştir. Bunlar; yazılı (m.118-186) ve basit (m.316-322) yargılama usulleridir. Davanın açıldığı mahkemeye veya uyuşmazlığın niteliğine göre uygulanacak yargılama usulü farklılık göstermektedir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yazılı yargılama usulüne ilişkin 137. maddesinde ön incelemenin kapsamı; 138. maddesinde ön inceleme aşamasında dosya üzerinden dava şartları ve ilk itirazlar hakkında verilecek kararlar; 139. maddesinde ön inceleme duruşmasına davet, 140. maddesinde ise yapılması zorunlu olan ön inceleme duruşması düzenlenmiştir.
“Basit yargılama usulüne tabi dava ve işler” başlıklı 316. maddesinin (g) bendi uyarınca “Diğer kanunlarda yer alan ve yazılı yargılama usulü dışındaki yargılama usullerinin uygulanacağı belirtilen dava ve işler” basit yargılama usulüne tabidir.
Basit yargılama usulü daha çabuk sonuçlandırılması gereken, daha kısa bir incelemeye ihtiyaç duyan ve daha kolay bir inceleme ile sonuçlandırılabilecek dava ve işler için kabul edilmiş daha basit ve daha seri bir yargılama usulüdür. İddia ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı, yazılı yargılama usulünden farklı olarak dava açılmasıyla ve cevap dilekçesinin mahkemeye verilmesiyle başlar (m.319).
Anılan kanunun basit yargılama usulünde “Ön inceleme ve tahkikat” başlıklı 320. maddesi uyarınca; Mahkeme, mümkün olan hâllerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verir, daha önce karar verilemeyen hâllerde mahkeme, ilk duruşmada dava şartları ve ilk itirazlarla hak düşürücü süre ve zamanaşımı hakkında tarafları dinler; daha sonra tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları tek tek tespit eder.
Görüldüğü üzere basit yargılama usulünde, yazılı yargılama usulünden farklı olarak ön inceleme ve tahkikat işlemleri de basitleştirilmiştir. Bu kapsamda eğer dosya üzerinden karar verilmesi mümkünse taraflar duruşmaya çağrılmadan sadece dilekçe ve delilleri dikkate alınarak karar verilme imkanı da tanınmıştır.
Basit yargılama usulüne ilişkin dava ve işlere dair Hukuk Muhakemeleri Kanunu 320. maddenin ikinci fıkrasında, (madde gerekçesinde de açıklandığı üzere) ön inceleme aşamasının yerine geçecek olan ilk duruşmada nelerin yapılacağı belirtilmiş ve ilk duruşma yazılı yargılamadaki ön incelemenin yerini almıştır. Dairemizin 12.12.2016 tarih, 2016/30081 esas, 2016/26720 karar sayılı bozma ilamından sonra davalı taraf, usulüne uygun şekilde duruşmaya davet edilerek yargılamaya devam edilmiştir. Feshin ekonomik gerekçelerle yapıldığı kanıtlanamamış olup dosya kapsamındaki delillere ve dairemizden temyiz incelemesinden geçen (2017/16921 E-5536 K sayılı) birkısım emsal dosyalarda verilen kararlara göre işyerinde sendikal örgütlenmenin devam ettiği, davacının iş sözleşmesinin sendikal nedenlerle feshedildiği açıktır. Emsal nitelikteki birkısım dosyalarda Bölge Adliye Mahkemesince Hukuk Muhakemeleri Kanunu 137. madde gereğince ön inceleme yapılmadan tahkikata geçilemeyeceği gerekçesi ile ön inceleme duruşmasının açılması için dosya mahkemesine iade edilmişse de, yazılı yargılamaya ilişkin bu düzenlemenin basit yargılama usulüne tabi davalarda uygulanması ve geriye dönülerek ön inceleme duruşması açılması basit yargılama usulü ile ön incelemenin yukarıda açıklanan amacına aykırı düşecektir. Anılan sebeplerle davalının tüm temyiz itirazlarının reddiyle, hükmün bu ilave gerekçeyle onanmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda belirtilen ilave gerekçe ile ONANMASINA, 18.10.2017 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.