T.C. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 
E. 2013/2907
K. 2013/8028
T. 7.5.2013

ÖZET : Asıl dava kiracı tarafından kiralananlara yapılan faydalı masraflar bedeli, karşı dava ise ortak gider alacağının tahliye tarihinden itibaren avans faizi ile tahsili ve icra takibi ile kesinleşen muaccel kira bedelleri istemine ilişkindir. Muaccel olan karşılıklı borçlar takas edilebilir ve az olan borç sona erer. Alacağının fazla olduğunu bildiren davalının, karşılık dava açması gerekir. Karşılık dava, asıl dava ile birlikte incelenirse de asıl davaya oranla müstakil ayrı bir dava olup, her iki davanın da ayrı karara bağlanması gerekir. Mahkemece, asıl davada davacı-karşı davalının kiralanana yapmış olduğu imalat giderlerinin tahsiline karar verilirken, karşı dava yönünden de karşı dava tarihi itibariyle kira alacağının davacı alacağından takas ve mahsubuna hükmedilmiş ise de, davalı-karşı davacının karşılık davadaki talebi ikili bir istek olup, kiralananların belli tarihler arasındaki kira ve ortak gider alacaklarının da avans faizi ile tahsilini talep etmesi nedeniyle takas kabul edilmiş olsa da, karşı davanın ayrı karara bağlanması gerekir.

DAVA : Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan alacak davasına dair kararın temyiz incelemesi duruşmalı olarak davalı-karşı davacı tarafından süresi içinde istenilmekle gün tayin edilerek taraflara gönderilen davetiyelerin tebliğ edilmesi üzerine, hazır bulunanların sözlü beyanları dinlendikten sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Dava, asıl davada, kiracı tarafından kiralananlara yapılan faydalı masraflar bedeli 10.000 TL`nin, ıslah dilekçesi ile 68.573.80 TL`nin, karşılık davada ise, 16.653.02 Euro kira ve 11.763.77 TL ortak gider alacağının tahliye tarihinden itibaren avans faizi ile tahsili, icra takibi ile kesinleşen 01.05.2010- 01.09.2010 arası muaccel kira bedelleri yönünden toplam 12.157.36 Euro alacaklarının asıl davanın kabulü halinde takas ve mahsubu istemine ilişkindir. Mahkemece, asıl davanın kabulü ile 68.573.80 TL`nin davalı-karşı davacıdan tahsiline, karşı davanın kabulü ile 12.157.36 Euro karşılığı 30.417.71 TL`nin davacı - karşı davalının alacağından takas ve mahsubuna karar vermiştir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu`nun 139. maddesi ( mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu`nun 118. maddesi ) gereğince, iki kişi karşılıklı olarak bir miktar para veya özdeş diğer edimleri birbirine borçlu oldukları takdirde, her iki borç muaccel ise her biri alacağını borcuyla takas edebilir. Alacaklardan biri çekişmeli olsa bile takas ileri sürülebilir. Yine 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu`nun 143. maddesi ( mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu`nun 122. maddesi ) hükmüne göre takas, ancak borçlunun takas iradesini alacaklıya bildirmesi ile gerçekleşir. Bu durumda, her iki borç takas edilebilecekleri anda daha az olan borç tutarınca sona erer. Takas için mutlaka karşılık dava açılması zorunlu değildir. Davalı, karşılık dava açmadan da takas savunmasında bulunmakla yetinebilir. Bununla birlikte davalının takas etmek istediği karşılık alacağın miktarı asıl davada istenen alacaktan daha fazla ise ve davalı bu fazla alacağını hüküm altına aldırmak istiyorsa karşılık dava açılması gerekir. Karşılık dava, asıl dava ile birlikte incelenirse de asıl davaya oranla müstakil, ayrı bir davadır. Bu nedenle her iki davanın da ayrı ayrı karara bağlanması gerekir.

Somut olayda; mahkemece asıl davada davacı- karşı davalının kiralanana yapmış olduğu imalat giderlerinin taşınmazın değerinde artış meydana getirdiği kabul edilerek 68.573.80 TL alacağın tahsiline karar verilirken karşı dava yönünden de, karşı dava tarihi itibariyle kira alacağı 12.157.36 Euro karşılığı 30.417.71 TL`nin davacı alacağından takas ve mahsubuna hükmetmiştir. Davalı - karşı davacının karşılık davadaki talebi ikili bir istek olup, kiralananların 01.04.2010 - 01.02.2011 tarihleri arasındaki kira ve ortak gider alacaklarının da avans faizi ile tahsilini talep etmiştir. Mahkemece takas kabul edilmiş olsa da, karşı dava yönünden olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemiştir.

Hüküm bu nedenle bozulmalıdır.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı-karşı davacının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 sayılı Kanunla eklenen geçici 3. madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428. maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, Yargıtay duruşması için kendisini vekille temsil ettiren davalı- karşı davacı yararına takdir edilen 990 TL vekalet ücretinin davacı - karşı davalıdan alınarak davalı - karşı davacıya verilmesine, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz eden davalı-karşı davacıya iadesine, 07.05.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.