T.C. Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 
E. 2013/9249
K. 2013/14055
T. 24.10.2013

* KAMULAŞTIRMASIZ ELATMA NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASINDA GÖREV (Fiilen Elatılmadan İmar Uygulama Planında Kamu Hizmetine Tahsis Edilen Taşınmaz - Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları ve Değiştirilen Kamulaştırma Kanunu Geçici Md. 6 Karşısında İdari Yargının Görevli Olduğu)

* İMAR PLANINDA KAMU HİZMETİNE TAHSİS EDİLEN TAŞINMAZ (Kamulaştırmasız Elatma Nedeniyle Taşınmaz Bedelinin Tazmini Talebi - Davanın İdari Yargıda Çözümleneceği/2942 S.K. Geçici Md. 6 Hükmü Gereği Karara Bağlanmamış Veya Kararı Kesinleşmemiş Tüm Davalara Uygulanacağı)

* GÖREV (Genel ve Düzenleyici Bir İşlem Olan İmar Planlarının Zamanında Uygulamaya Geçirilmemesi Durumunun İdari Eylem Olduğu - İdari İşlem ve Eylemden Doğan Zarara Dair Davanın İdari Yargı Yerinde Çözümlenmesi Gerektiği/Kamulaştırmasız Elatma Nedeniyle Tazminat Davasının Usulden Reddi Gerektiği)

* İMAR UYGULAMASINDAN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIK (Kamulaştırmasız Elatma Nedeniyle Taşınmaz Bedelinin Tazmini Talebi - Kamu Gücü Kullanılarak Tek Taraflı Olarak Yapılan İşleme İlişkin Davanın İdari Yargıda Çözümleneceği)

* İDARİ İŞLEM VE EYLEM ( Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Taşınmaz Bedelinin Tazmini Talebi - Kamu Gücü Kullanılarak Tek Taraflı Olarak Yapılan İşleme İlişkin Davanın Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları ve Değiştirilen Kamulaştırma Kanunu Geçici Md. 6 Karşısında İdari Yargıda Çözümlenmesi Gereği )

* MÜLKİYET HAKKINA GETİRİLEN KISITLAMA (Taşınmazın Genel ve Düzenleyici Bir İşlem Olan İmar Planıyla Kamu Hizmetine Özgülenmesinden ve Bu Planda Öngörülen Kamulaştırma İşlemlerinin Zamanında Yapılmamasından Kaynaklandığı - Kamulaştırmasız Elatma Nedeniyle Taşınmaz Bedelinin Tazmini Davasında İdari Yargının Görevli Olduğu)

* DAVANIN USULDEN REDDİ (Kamulaştırmasız Elatma Nedeniyle Taşınmaz Bedelinin Tazmini Davası - Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları ve Değiştirilen Kamulaştırma Kanunu Geçici Md. 6 Karşısında İdari Yargının Görevli Olduğu/Karara Bağlanmamış Veya Kararı Kesinleşmemiş Tüm Davalara Uygulanacağı)

2942/Geçici Madde 6

3194/m. 7, 8

6100/m.114/1-b, 115/2

ÖZET : Dava, taşınmaza fiilen el atılmadığı halde idare tarafından düzenlenen 1/1000 ölçekli imar uygulama planına göre kamu hizmetine tahsis edilen taşınmazın bu durumu itibariyle kullanım hakkının kısıtlanmasına dayalı tazminat istemine ilişkindir.

Bu uyuşmazlıklarla ilgili olarak açılan davalarda, görev itirazında bulunulması ve olumlu görev uyuşmazlığı çıkması üzerine durum Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından değerlendirilmiş ve 09.04.2012 gün 2011/238E.–2012/63K. ve 2012/41 E- 2012/77 K. sayılı kararda fiili el atmanın bulunmadığı durumlarda idari yargı yerinin görevli bulunduğuna oybirliği ile karar verilmiştir.

Ayrıca, 11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 sayılı Yasa ile değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun Geçici 6. maddesinin 10. fıkrasında da, “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulamasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli 3194 sayılı İmar Kanunu`nda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir. Bu madde hükümleri karara bağlanmamış veya kararı kesinleşmemiş tüm davalara uygulanır.” hükmü getirilmiştir.

Bu nedenle; davacının mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamanın, dava konusu taşınmazın, genel ve düzenleyici bir işlem olan imar planıyla kamu hizmetine özgülenmesinden ve bu planda öngörülen kamulaştırma işlemlerinin zamanında yapılmamasından kaynaklandığının kabulü ile idari işlem ve eylemden doğan zarara ilişkin davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümleri uyarınca idari yargı yerinde çözümlenmesi gerekir.

DAVA :Dava dilekçesinde, kamulaştırmasız el atma nedenine dayalı olarak taşınmaz bedelinin faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın Melikgazi Belediye Başkanlığı yönünden kabulüne, Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı yönünden husumetten reddine karar verilmiş, hüküm davalı Melikgazi Belediye Başkanlığı tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

KARAR : Dava, taşınmaza fiilen el atılmadığı halde idare tarafından 3194 sayılı İmar Kanunu`nun 7. ve 8. maddeleri uyarınca düzenlenen 1/1000 ölçekli imar uygulama planına göre kamu hizmetine tahsis edilen taşınmazın bu durumu itibariyle kullanım hakkının kısıtlanmasına dayalı tazminat istemine ilişkindir.

Uygulama ve öğretide; kamu idarelerinin kamu hizmetlerinin yürütülmesi sırasında tek yanlı irade açıklamalarıyla kamu hukuku esaslarına dayanarak ilgililerin hukuki durumlarını etkileyecek şekilde yaptıkları işlemlerin idari işlem, görev ve yetki alanlarına giren konularda hukuka uygun olarak yaptığı fiiller ile bu görevleriyle ilgili hareketsiz kalmaları idari eylem olarak tanımlanmaktadır. Somut olayda, idarenin icra yetkisini hukuka aykırı olarak kullanması olarak nitelendirilebilecek fiili el atma durumu söz konusu olmadığına göre, 3194 sayılı İmar Kanunu`nun ilgili maddeleri uyarınca tek yanlı idari işlemle düzenlenen imar planları ve bu planlara dayanılarak yapılan işlemlerin idari nitelik taşıdığı, söz konusu imar planlarının zamanında uygulamaya geçirilmemesi durumunun da idari eylem olarak kabulü gerekir.

Yukarıda açıklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak açılan davalarda, görev itirazında bulunulması ve olumlu görev uyuşmazlığı çıkması üzerine durum Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından değerlendirilmiş ve 09.04.2012 gün 2011/238E.–2012/63K. ve 2012/41 E- 2012/77 K. sayılı kararda fiili el atmanın bulunmadığı durumlarda idari yargı yerinin görevli bulunduğuna oybirliği ile karar verilmiştir.

Ayrıca 11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 sayılı Yasa ile değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun Geçici 6. maddesinin 10. fıkrasında da, “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulamasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli 3194 sayılı İmar Kanunu`nda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir. Bu madde hükümleri karara bağlanmamış veya kararı kesinleşmemiş tüm davalara uygulanır.” hükmü getirilmiştir.

Bu nedenle; davacının mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamanın, dava konusu taşınmazın, genel ve düzenleyici bir işlem olan imar planıyla kamu hizmetine özgülenmesinden ve bu planda öngörülen kamulaştırma işlemlerinin zamanında yapılmamasından kaynaklandığının kabulü ile idari işlem ve eylemden doğan zarara ilişkin davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümleri uyarınca idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 114/1-b ve 115/2. maddeleri uyarınca davanın usulden reddi yerine yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 24.10.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.